Op bedrijventerrein Lage Weide is vergroenen en verduurzamen nogal een opgave. Het is met 16 hectare vol distributiecentra, zwaar materieel en kantoorpanden het grootste terrein van de provincie Utrecht. En daarmee ook de perfecte stop voor de Groene, Gezonde Bedrijventerreinen Estafette voor de vraag: hoe kijkt de ondernemer tegen die vergroeningsopgave aan?
Op de estafettebijeenkomst op Lage Weide op 18 september staat het perspectief van ondernemers centraal, zij zijn tenslotte de spil voor de transitie op hun eigen terrein. Zij willen graag een steentje bijdragen, zegt spreker Elwin de Vink, business developer Duurzame Leefomgeving bij Donker Group. Maar op bedrijventerreinen gaat het uiteindelijk ook gewoon om andere prioriteiten.
‘Ondernemers hebben rekeningen, doelen te halen en grote groepen werknemers om naar uit te kijken’, voegt De Vink eraan toe. ‘Als je vanuit hun perspectief gaat kijken, dan draait het vooral om een return on investment’. Die return on investment, zoals ook bij eerdere estafettedagen duidelijk werd, komt in de vorm van gezondheidsbaten voor de werknemer en een lagere rekening achteraf.
Suzanne Schilderman, wethouder Economische Zaken en Circulaire Economie opende de estafettestop met het benadrukken van de steun die de gemeente biedt aan bedrijventerreinen als Lage Weide. ‘Ik merk dat deze locaties steeds meer in de aandacht staan, maar nog niet genoeg. Dat is de reden waarom we als Utrechts bestuur extra geld uittrekken voor verduurzaming en in ons coalitieakkoord een hoofdstuk wijden aan het koppelen van beleid en de uitvoering daarvan.’
Tweedeling vermijden
Om enkele van die groene baten nog eens te noemen: een groene omgeving scheelt op termijn bijvoorbeeld ziektedagen en uitval. Voor een enkele collega levert dit mogelijk meer dan 10.000 euro op, baseert De Vink op data van de Medibank Health Insurance. Met duizend collega’s tikt dat door tot in de miljoenen. Maar het stopt niet bij de mentale en fysieke gezondheid: vergroeningsmaatregelen bieden verkoelingseffecten, verhogen de isolatiewaarde van panden en verlengen de levensduur van zonnepanelen.
De Vink: ‘Het is gevaarlijk als we een tweedeling tegemoet gaan tussen versteende en ongezonde bedrijventerreinen en groene, gezonde bedrijventerreinen. Wie achterblijft, zal merken dat de aantrekkingskracht voor bedrijven om zich op jouw locatie te vestigen, sterk afneemt.’
Green Deal
Ondernemers op de Lage Weide wachten niet af en werken al enige tijd aan een eigen Green Deal Lage Weide, in samenwerking met de provincie Utrecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, ECUB en de Rabobank. De deal bestaat uit vier thema’s: energietransitie, duurzame mobiliteit, klimaatadaptatie en circulaire economie.
In de Green Deal worden concrete acties vermeld die tot snelle resultaten kunnen leiden. Ook de governance (middelen-capaciteit) van het programma worden op hoofdlijnen vastgelegd.
‘De meeste Green Deals gaan vaak vooral nog over energietransitie, maar volgens ons gaat duurzaamheid nog veel verder’, aldus Roeland Tameling, directeur parkmanagement van het bedrijventerrein. Hij noemt onder andere de impact op de sociale cohesie van werkgevers en werknemers, maar ook duurzamere bedrijfsvoering.
Met een kopgroep van dertien bedrijven worden al eerste stappen gezet. Op Lage Weide zijn al zestien bomenacties georganiseerd, de gemeente heeft geholpen met het aanleggen van 1 hectare hooiland en er zijn diverse andere acties opgezet. Het bedrijf Groenpand heeft een groene gevel, Uranus Cultuurlab heeft een medewerkerstuin en er zijn groene parkeerplaatsen aangelegd.
Anne de Roos van Veerkracht en Ronald Crombag van De Boom en het Meer zijn twee van die ondernemers uit de kopgroep Vergroening Lage Weide. Zij zien in de vergroeningsacties hoe graag bedrijven op Lage Weide hun bijdrage doen aan het verbeteren van het vestigingsklimaat voor bedrijven en werknemers.
‘Ons bedrijventerrein is al wat ouder, maar wel functioneel, goed bereikbaar en een veilige werkomgeving. Ondernemers gaan rechtop zitten als je hen vraagt “hoe houden we dat in de toekomst zo?”’, aldus De Roos. Zij willen volgens haar graag aan tafel over het onderwerp, maar direct aan de slag gaan gaat voor ondernemers hand in hand met een duidelijke visie. ‘Een droombeeld vraagt om actie, collectieve acties vanuit het parkmanagement.’
Kwetsbare medewerkers
Dat de samenwerking op zo’n groot bedrijventerrein ingewikkeld is, ervaren ze ook bij sociaal werkgever UW Werkmaatschappij, ook gevestigd op Lage Weide. Zij detacheren kwetsbare werkzoekenden door heel de provincie, binnen UW zelf en extern.
‘Onze medewerkers staan vaak in constante overlevingsstand, waarbij onderdak en gezond eten niet gegarandeerd zijn’, zegt Tineke Lissenburg, KAM-coördinator (kwaliteit, arbeidsomstandigheden en milieuvriendelijk) bij UW en lid van de kopgroep vergroening. ‘Voor ons is het van groot belang om van hen duurzamere werknemers te maken.’ Een van de beoogde plannen om te vergroenen voor hun welzijn ligt naast een van de bedrijfsruimtes waar snoep en supplementen worden ingepakt.
Lissenburg laat een klein, rechthoekig grasveldje zien met vijftien meidoorns en jonge appel- en krentenbomen die het resultaat zijn van een van de eerdergenoemde bomenacties. Het is een eerste stap in het toevoegen van terreingroen waar medewerkers in de lunch een luchtje kunnen scheppen. ‘We zijn in gesprek met de gemeente om duurzaam, hufterproof buitenmeubilair over te nemen om hier te kunnen plaatsen’, vertelt Lissenburg over haar toekomstvisie voor UW.
Samenwerken met andere bedrijven op Lage Weide blijkt nog een flinke opgave. Zo heeft UW voertuigen nodig die nog niet elektrisch kunnen rijden, maar coördinatie met andere bedrijven op het terrein is niet mogelijk door de specifieke eisen waar de wagens aan moeten voldoen.
En voor ondernemers blijft het een financiële kwestie. Zo zat UW vorig jaar in een ruimere positie, waarop het bedrijf besloot om bewuster klanten aan te trekken op basis van een duurzamer profiel. Daarvoor werd een groene meetlat gehanteerd, die klanten beoordeelde op onder andere milieuprestaties, afvalproductie, sociale prestaties en waterverbruik.
Een jaar later is de vraag naar UW’s diensten teruggedrongen en kan de lat minder hoog worden gelegd. ‘Al blijven we er bij onze klanten op aandringen dat ook zij verduurzamen, bijvoorbeeld door hun verpakkingsmaterialen waar onze medewerkers mee werken.’