Het kabinet zet vol in op het stimuleren van innovatieve ecosystemen, als onderdeel van een groen en strategisch industriebeleid. De regio vormt hierbij een cruciaal schaalniveau, omdat het aansluit bij veel mechanismen achter innovatieprocessen bij bedrijven. Daarnaast werkt het kabinet aan maatregelen om de arbeidsmarktkrapte tegen te gaan. Op campussen en andere innovatieve werklocaties komen beide opgaven samen. Het zijn plekken waar kennis, kunde en kapitaal samenkomen, met belangrijke spin-off naar de regionale arbeidsmarkt en economie. De aanwezigheid van talent is voor bedrijven een belangrijk motief om zich op een campus te willen vestigen, naast voorzieningen en het ecosysteem.

Na succesvolle edities in 2020 en 2022, organiseerde TwynstraGudde samen met Vakblad BT een nieuwe tweedaagse ‘studiereis innovatieve werklocaties en campussen’ in april dit jaar. 

Tijdens de reis, die onder inhoudelijke leiding stond van campus-expert Gregor Heemskerk (partner TwynstraGudde), werd onderzocht wat de leassons learned zijn van de innovatie-hotspots die ze bezochten.

Tweedaagse studiereis

Tijdens de studiereis werden de volgende locaties bezocht:

  1. Smart Campus Leerpark (SCALE) in Dordrecht is een mbo-campus die steeds meer bedrijven naar zich toe haalt en doorgroeit in de richting van een leer- en innovatiepark met ruimte voor bedrijven. Focus ligt daarbij op de maritieme sector die in de Drechtsteden groot is. Belangrijke onderdelen van de campus zijn de duurzaamheidsfabriek en de maakfabriek: twee werk- en experimenteeromgevingen waarin bedrijven én studenten samenwerken aan nieuwe innovaties. Smart Campus Leerpark heeft de interesse gewekt van de vastgoedsector, dat er medio 2023 het eerste gecombineerde bedrijfs-onderwijshuisvesting oplevert. Smart Campus Leerpark beoogt méér dan alleen een fysieke campus te zijn, maar wil de spil zijn in een regionaal innovatie, opleidings- en bedrijvennetwerk in de Maritieme Sector. Inmiddels zijn al een aantal prominente bedrijven uit de regio aangehaakt.
     
  2. Open Manufacturing Campus (OMC) in Turnhout is een uit Philips/Signify voortgekomen bedrijvencampus met gedeelde (test)faciliteiten die succesvol is in het aantrekken van innovatieve maakbedrijven; de private campus heeft de ambitie de meest productieve vierkante kilometer van België te worden. Business development manager Jan Michiels van de campus, afkomstig van Signify, noemt OMC ook een proactieve reconversie van een industriële site. De nieuwe maakbedrijven op de campus tellen samen ongeveer 400 medewerkers, nét zo veel medewerkers als Signify nog op OMC heeft rondlopen. Signify zal naar verwachting haar productie verder afschalen in Turnhout, waarmee ruimte vrijkomt voor nieuwe bedrijven die gebruik maken van de faciliteiten en kennisbasis die Signify achterlaat en dat verder wordt uitgebouwd, waarbij mede geleund wordt op Europese fondsen. OMC werkt samen met Brainport Industries Campus (BIC) in Eindhoven en Flanders Make, een strategisch onderzoekscentrum voor de maakindustrie dat verbonden is aan vijf Vlaamse Universiteiten en support verleent aan bedrijven in de maakindustrie.
     
  3. De Eindhovense Brainport Industries Campus (BIC) is een duurzaam en innovatief werklandschap voor de hightechmaakindustrie. Hier innoveren en produceren bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen onder één dak. BIC presenteert zich wel als de ‘fabriek van de toekomst’. BIC is een initiatief van Provincie Noord-Brabant, Gemeente Eindhoven, Brainport Industries, VOF BIC, SDK Vastgoed en KMWE vanuit het netwerk van 1e, 2e en 3e toeleveranciers in de hightechmaakindustrie, waarin de gehele supply chain is vertegenwoordigd. BIC 1 is ontwikkeld door SDK Vastgoed, een dochterbedrijf van VolkerWessels. SDK verkocht de grond en het gebouw twee jaar geleden aan de Engelse investeerder Capreon. SDK Vastgoed en Maja Investments blijven samen BIC 1 beheren én de volgende fasen ontwikkelen. Grote huurders zijn ASML, Meta, en high tech-toeleveranciers zoals KMWE, Anteryon, onderwijsinstellingen zoals Summa College, Fontys en Avants en diverse softwarebedrijven zoals Siemens die ook gemeenschappelijke voorzieningen delen. De totale oppervlakte van BIC is 200 hectare waarvan 65 hectare bebouwd worden.
     
  4. De life science campus Pivot Park in Oss komt feitelijk voort uit een reddingsoperatie nadat medicijnfabrikant MSD zich gedeeltelijk terugtrok en de provincie Noord-Brabant, Gemeente Oss en het ministerie van Economische Zaken MSD-onderzoekers in de gelegenheid stelden nieuwe bedrijven te starten in oude MSD-gebouwen. Het vastgoed is in handen van een publieke beheer-bv met de provincie Noord-Brabant en de gemeente Oss als aandeelhouders. Vanwege de grote vraag naar nieuwe lab-, productie- en ander bedrijfsruimte zijn en worden nieuwe gebouwen toegevoegd aan de campus, die onderdeel uitmaakt van het indrukwekkende Osse lifesciencecluster, hét hart van de Nederlandse medicijnontwikkeling-industrie. Aanvankelijk werkten provincie en gemeente toe naar een exit-strategie, omdat vastgoedexploitatie geen primaire taak is van de overheid. Vanwege de investeringen in nieuwe gebouwen is het besluit over eventuele verkoop vooruitgeschoven. De vraag of het campusvastgoed van de hand moet worden gedaan en onder welke voorwaarden, heeft een extra lading gekregen door de verkoop van High Tech Campus aan een Singaporees staatsfonds en discussie over strategische autonomie.

Centrale vraag

De centrale vraag van de 2023 editie was:

  • Hoe ontwikkel je een campus en zorg je ervoor dat deze ook echt spin-off genereert?

Op de campussen werken triple helix-partners samen: het draait om kennisuitwisseling tussen bedrijven en onderwijsinstellingen, vaak gefaciliteerd door de overheid. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de campusorganisatie. 

Maar ook:

  • Wat doet zo’n campusorganisatie nu precies? En hoe wordt de campusorganisatie gefinancierd?

Aandachtspunt is dat de zeggenschap tussen productie, innovatie en onderwijs in evenwicht moet zijn. Als bedrijven gaan domineren, bestaat het risico dat het korte termijn-belang gaat prevaleren. Maar als onderzoeks- en onderwijsorganisaties teveel invloed krijgen, dan is het risico dat er te weinig wordt doorgepakt.

  • Hoe zijn de vier hotspots met die spanning omgegaan?

Het bouwen van een campus vergt een lange adem. Het gaat dus om de kunst om communities te vormen en te onderhouden, om bedrijven te trekken en om netwerken en ecosystemen te bouwen.

  • Welke instrumenten kunnen hiervoor worden ingezet? Hebben Dordrecht, Turnhout, Eindhoven en Oss dezelfde handelingsrepertoire, of handelen zij toch weer net anders?
22-06-2023
Event
Circulaire Bedrijventerrein Safari - Proeven aan de circulaire economie
Circulaire Bedrijventerrein Safari - Proeven aan de circulaire economie

De circulaire transitie komt op gang. Op verschillende plekken ontstaat circulaire bedrijvigheid en krijgt het toekomstbeeld van de circulaire economie vorm en ontstaan er voorbeelden van circulaire hubs in de regio. De circulaire economie kent verschillende verschijningsvormen, kleinschalig – grootschalig, lokaal en bedrijventerrein gericht en (boven)regionaal gericht. Van knuffelbaar en inspirerend tot rauw en grote bergen rotzooi. Ontdek de smaken van de circulaire economie tijdens de Circulaire Bedrijventerrein Safari op dinsdag 19 november 2024. Datum: dinsdag 19 november 2024| Tijd: 10.00 - 16.00 uur  Locatie: Ochtendprogramma op IPKW in Arnhem, middagprogramma in Apeldoorn. Deelname aan een deel van het programma is mogelijk. Kosten: Deelname is gratis Aanmelden via https://kennislab.typeform.com/to/b1TVtmyk   Programma (wijzigingen onder voorbehoud) 09.30 uur - Inloop op IPKW, Arnhem 10.00-11.00 uur - Welkom en introductie, door Frank de Feijter (HAN) & Cees-Jan Pen (Fontys) Circulair ondernemerschap is geen vanzelfsprekendheid. Wat zijn de do’s en don’t voor de circulaire koplopers in de regio? Hoe kunnen we faciliteren dat pilots doorgroeien naar echte volgroeide business cases? Wat vraagt dit voor organisatiebetrokkenheid in de keten en de regio? Welke rol kan de publieke professioneel of private aanjager spelen als lijm op het bedrijventerrein? De ruimtelijke kant van de circulaire economie is een onderbelicht thema. Hoe ziet het circulaire hub-landschap er in de toekomst uit? Hoe kunnen we in gebiedsontwikkeling en economisch beleid aansluiten op de circulaire economie?  11.15-12.00 uur - Bedrijfsbezoek bij Tyromer (maakt van oude autobanden nieuw rubber) Tyromer is een innovator in Nederland. De techniek is deels samen met Canadese partner ontwikkeld en in de rubberrecycling in Nederland en Europa is Tyromer een ster aan het firmament. Toch gaat het allemaal niet vanzelf en zijn veel uitdagingen overwonnen, maar soms zit de organisatie er nog middenin…  12.00-12.45 uur - Lunch op IPKW 13.00-13.45 uur - Vertrek bus naar Apeldoorn 13.45-14.15 uur - Bedrijfsbezoek bij Hoogeboom (circulair afvalverwerkingsbedrijf)  Hoogeboom is een professionele en praktischer realiserende doener in de circulaire transitie. Er wordt zoveel gepraat over de circulaire transitie, maar zij geven het ‘handen en voeten’. Circulair ondernemerschap, pionieren en dat allemaal met een mooie nuchtere Apeldoornse instelling. Een circulaire parel in de regio, maar zonder wrijving geen glans. Het is allemaal niet vanzelf gegaan en er staat ons als maatschappij nog veel te wachten om de circulaire transitie waar te maken. 14.15-14.30 uur - Bus naar Bedrijventerrein Ecofactorij Apeldoorn  14.30-16.00 uur - Bedrijfsbezoek Bedrijventerrein Ecofactorij Apeldoorn  Bedrijventerrein Ecofactorij heeft al 20 jaar haar eigen GDS en ontwikkelt haar elektriciteitsnet steeds verder zodat het slim om kan gaan met vraag en aanbod. In 2023 is in samenwerking met VDL, Saxion, Universiteit Twente en Scholt Energy een MOOI onderzoeksproject gestart gesubsidieerd door Rijksdienst voor Ondernemend Nederland om het netwerk van Ecofactorij uit te breiden met industriële batterijen en een voorspellend (Machine Learning), zelflerend (AI) en regulerend schaalbaar semi-autonoom netwerk op te zetten. 16.00-16.30 uur - Borrel bij Ecofactorij Apeldoorn  16.30-17.30 uur - Terug op IPKW en einde programma   KLIK HIER OM JE AAN TE MELDEN Deze safari wordt georganiseerd in het kader van het onderzoek Samen Beter van de HAN en Fontys Hogescholen. Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Kijk hier voor meer informatie over dit onderzoek.

19-11-2024
Nieuws
Regeerprogramma: kabinet zet in op beschermen bedrijventerreinen
Regeerprogramma: kabinet zet in op beschermen bedrijventerreinen

Het kabinet besteedt in het regeerprogramma veel aandacht aan ruimte voor werk. Speciale aandacht gaat uit naar het beschermen van bedrijventerreinen, met name schaarse locaties die hogere milieucategorieën hebben. Het programma is vrijdag 13 september gepresenteerd. Driekwart van het mkb is volgens het kabinet gevestigd op bedrijventerreinen. Het kabinet streeft er, zoals geschreven in het regeerprogramma, naar om bedrijventerreinen toekomstbestendig en betaalbaar te maken.  Hiervoor wordt een integrale aanpak ontwikkeld die zich richt op herontwikkeling van gebieden, revitalisering van panden, en efficiënt gebruik van infrastructuren zoals energie, internet en mobiliteit.  Er zijn plannen om 30 miljoen euro vrij te maken, samen met eenzelfde bijdrage van regionale overheden, voor toekomstbestendige bedrijventerreinen.  Daarbij kijken de bewindslieden ook naar de ontsluiting van deze locaties, ontwikkeling van bestaande en nieuwe bedrijvigheid, huisvesting van specifieke doelgroepen, betaalbaarheid en innovatie.  Ook onderzoekt het kabinet hoe de huidige Hoge Milieu Categorie (HMC)-bedrijven zich verhouden tot de woningbouwopgave.  Fysieke ruimte voor transities Daarnaast spelen bedrijven volgens het kabinet een aanjagende rol in de transities. Voor de realisatie van de ambities voor bedrijvigheid, de doorontwikkeling van de economie en de autonome groei is fysieke ruimte nodig. Deze ruimtelijke opgave vraagt om integrale keuzes in samenhang met andere ruimtevragers, bijvoorbeeld via de Nota Ruimte  Wonen, werken en mobiliteit zijn onlosmakelijk verbonden en zorgen samen voor aantrekkelijke en gezonde woon-, werk- en leefomgevingen.  Daarom zet het kabinet zich bij nieuw te ontwikkelen (grootschalige) regionale woningbouw in voor een integrale aanpak, waaronder inzet op regionale economische ontwikkeling. Zoals het realiseren van economische activiteit in nabijheid van woningen.   Zowel bij nieuwe zoeklocaties voor grootschalige woningbouw als in bestaande sterke regionale economische clusters en op campussen en regionale kennis- en innovatieclusters en voor schadeloosstelling vanwege bedrijfsverplaatsingen.  Het kabinet benut hiervoor de beschikbare instrumenten - denk aan de strategische investeringsagenda’s - en middelen om gebiedsgericht de regionale economische ontwikkeling te stimuleren bij (nieuwe) woningbouwlocaties.   Het kabinet herhaalt de harde doelstelling van oud-minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat niettemin (nog) niet, die tot 2050 15 procent extra ruimte wilde voor economie. Dit kabinet belooft ‘bewust’ om te gaan met ruimte voor bedrijvigheid.  Visie op ruimtelijk-economische structuur   Om ‘schone bedrijven’ die toegevoegde waarde leveren voor heel Nederland toekomst te bieden, publiceert het kabinet deze kabinetsperiode een visie op de ruimtelijke en economische structuur.  Deze visie gaat onder meer in op de vraag hoe de overheid kan zorgen voor voldoende (fysieke) ruimte voor bedrijven, die veel toegevoegde waarde leveren en voor sterke en competitieve regio’s. Waarbij elke regio telt, aldus het kabinet.  Op weg naar structurele samenwerking met (regionale) partners, waaronder ondernemersorganisaties, organiseert het kabinet eind dit jaar een bestuurlijke conferentie Ruimte voor Economie.  Het kabinet wordt concreter waar het aangeeft dat de overheid kan helpen voor bedrijven maatschappelijke opgaven zoals netcongestie aan te pakken, nu een grote knellende factor op werklocaties.  Tot slot benadrukt het kabinet dat in Nederland goede ideeën moeten kunnen worden opgeschaald. Dit geeft start-ups de ruimte om door te groeien naar scale-ups en volwassen bedrijven. Verder dan dat hiervoor voldoende toegang tot talent en financiering essentieel is komt het kabinet niet.   Strategische weerbaarheid  In navolging van oud EU-commissievoorzitter Draghi, stelt het kabinet dat onze strategische weerbaarheid gebaat is bij een dominante rol in de wereldeconomie. Daarom kondigt het kabinet aan met een gericht industrie- en innovatiebeleid sterke posities te bouwen in hoogwaardige waardeketens zoals in de halfgeleiders-, de biotech- of de agrifoodsector.  Om Nederland te beschermen tegen dreigingen van buitenaf wijst het kabinet in het programma op het belang van een sterke industriële basis en productie- en leveringszekerheid in de defensiesector, zowel in het eigen land als in de Europese Unie.   Het kabinet versterkt met gericht industriebeleid en innovatiebeleid (mondiale) waardeketens en ecosystemen, bijvoorbeeld in de halfgeleiderindustrie. Het kabinet komt met een vernieuwd topsectorenbeleid, in samenwerking met het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Daarbij wordt de publiek-private governance-structuur herzien op basis van de sterktes, zoals de samenwerking tussen wetenschap, overheid, bedrijfsleven en het samengaan van maatschappelijke opgaven en verdienvermogen.   ‘Nationaal zetten we in op de Nationale Technologie Strategie, groeimarkten en sectorale programma’s zoals de defensie-industrie-strategie en het actieplan maritieme maakindustrie.’  Met evenwichtig Europees Industriebeleid zet het kabinet verder in op strategische markten die op EU-niveau actie vereisen, zoals via Important Project of Common European Interest (IPCEI)-trajecten en financiering van strategische projecten voor weerbare ketens.   REACTIES UIT HET VELD Cees-Jan Pen, lector De Ondernemende Regio Fontys Hogeschool, lid adviesraad Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN): ‘Het Kabinet zet ruimte voor werken en beter, duurzamer en intensiever benutten bedrijventerreinen stevig op de agenda. Het lijkt erop dat het grote belang van bedrijventerreinen met hogere milieucategorieën voor de circulaire transitie wordt erkend. Top dat het belang van het behoud van deze zogenaamde HMC (hoge milieucategorie terreinen) echt aandacht krijgt. Zo voorkomen we dat de circulaire transitie in ruimtelijke zin niet vastloopt, al blijft het vreemd dat er zo weinig over circulaire economie wordt gezegd. Ook voor dit Kabinet is de ruimtelijke impact van circulaire transitie een onontgonnen gebied.' 'In elk geval wordt door Dirk Beljaarts (minister van economische zaken, red.) een goed vervolg gegeven aan het programma ruimte voor economie van Micky Adriaansens inclusief noodzakelijk extra budget en aandacht voor ruimte voor economie in de regiodeals. Ik was - gelet op alle ruimte voor MKB en economie aandacht - ronduit verrast hoe weinig er over de aanpak en transformatie van dorpscentra en binnensteden werd geschreven. Zeker omdat de leefbaarheid van dorpen en steden - waar het Kabinet mee aan de slag wil - staat of valt met kloppende centra.' ‘Het is een enorme gemiste kans dat niets wordt gedaan met het Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) advies over toekomstbestendige bedrijventerreinen en de noodzaak stevige stappen te zetten de teveel voorkomende knullige organisatie en samenwerkingsgraad op bedrijventerreinen - liefst dwingend- te verhogen.’ ‘Hoopgevend is dat het ruimtelijk economisch beleid en daaraan gekoppelde keuzes een echte plek gaan krijgen in de Nota Ruimte van Mona Keijzer, naast de verwachte stevige ruimte voor wonen-paragraaf. Er wordt terecht een link gelegd tussen het debat over arbeidsmigratie en de noodzaak ruimtelijk economische keuzes te maken rond nieuwe bedrijvigheid. Het akkoord komt best aardig in de buurt van ruwe duiding over ruimtelijk economisch beleid onder Wilders 1 op Stadszaken.’ ‘Opmerkelijk is dat na alle ruimte voor werken-aandacht geen nadrukkelijke link wordt gelegd met de groene groei agenda van Sophie Hermans. Met bedrijventerreinen kun je zoals Theo Föllings en ik via Nederlands Dagblad Reformatorisch Dagblad kopten namelijk duurzaam scoren.’

13-09-2024
Aanmelden nieuwsbrief