De politiek worstelt met het maken van noodzakelijke keuzes om te voldoen aan alle klimaatdoelstellingen en CO2-reductie in het bijzonder. Het is en blijft bijzonder dat hierbij de duurzame potentie van bedrijventerreinen ondanks herhaaldelijke oproepen over de enorme duurzame potentie en zeker de energiepotentie nog steeds wordt vergeten.

Theo Föllings is voorzitter van SKBN

Cees-Jan Pen is lector de Ondernemende Regio Fontys Hogeschool Economie en Communicatie en lid van de adviesraad van SKBN

Bedrijven gevestigd op bedrijventerrein staan met kop en schouders bovenaan als grootste energieverbruiker. Dit terwijl met beperkte ingrepen een energiebesparing is te realiseren die even groot is als het aangasvrijmaken van alle woonwijken. Maar het is zorgelijk hoe weinig aandacht er is voor het hoge energieverbruik én het verduurzamingspotentieel van de circa 3.500 bedrijventerreinen in Nederland.

Van alle groene stroom die we in 2030 willen opwekken, kan 14 procent worden behaald door bedrijfsdaken vol te leggen met zonnepanelen. Bedrijventerreinen kunnen een deel van vraag naar locaties voor schone energieproductie opvangen.

Het is niet uit te leggen dat hier vanuit de landelijke politiek zo weinig aandacht voor is. Dit terwijl het kabinet haar doelstellingen rond de vermindering van de CO2-uitstoot een stuk realistischer kan maken.

De geringe aandacht voor bedrijventerreinen is des te opmerkelijker als je dit relateert aan de terechte grote maatschappelijke ophef over verdozing en de weinig duurzame ontwikkeling van menig logistiek bedrijventerrein.

Het lijkt erop dat dit thema vermorzeld is tussen de diverse beleidskokers en ministeries die zich met de gebouwde omgeving bemoeien. Tegelijkertijd zie je dat het bedrijventerreindebat te veel blijft hangen in het frame van Mooi Nederland, waarbij de nadruk ligt op feit dat deze gebieden te vaak ‘lelijk’ zijn.

De Rijksoverheid is er inmiddels wel achter dat de woningmarkt zoals 10 jaar geleden werd gedacht, bepaald niet af is en dat vraagt zeker rond verduurzaming een actieve ingrijpende rol.

Dit voortschrijdend inzicht geldt bepaald niet voor de doorgevoerde decentralisatie van het beleid ten aanzien van bedrijventerreinen en de te lang totaal afwezige rol van het Rijk.

Gelukkig treft minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat (EZK) in haar brief over de contouren voor een programma werklocaties van 14 oktober 2022 voorbereidingen om als Rijk een actievere rol te gaan spelen rond ruimte voor werken.

Op provinciaal en regionaal niveau wordt de duurzame potentie eindelijk erkend. De lokale en regionale bewijzen stapelen zich inmiddels op zoals op de 13 zogenaamde ‘Grote Oogst’-terreinen waarmee de provincie Noord-Brabant een grote bijdrage wil leveren aan onder andere de energietransitie, circulariteit, klimaatadaptatie en stikstofreductie. Ook lokale berichten over bedrijventerreinen zoals het decentrale energiesysteem in Tholen waar de gemeente , bedrijfsleven en de provincie Zeeland samen met de netbeheerder de handen in een slaan. De Hurk waar de provincie, VNO-NCW Brabant-Zeeland en ondernemers en de gemeente Eindhoven samenwerken om de verduurzaming van het industriepark te realiseren, stemmen hoopvol.

Een ander voorbeeld betreft het regionale energie coöperatie  Schiphol Trade park samen met de bedrijven, de netbeheerder,  SADC en de provincie Noord-Holland.  Recent onderzocht ontwikkelingsmaatschappij Oost NL de energiepotentie van bedrijventerreinen in opdracht van de provincies Gelderland en provincie Overijssel en concludeerde dat alleen in Oost-Nederland 330 miljoen euro aan netverzwaring en 1 megaton CO2-uitstoot per jaar kan worden vermeden. Hier moeten op 50 bedrijventerreinen Smart Energy Hubs, regionale regelknoppen voor energie, worden ontwikkeld.

Afgelopen week vergaderde de Tweede Kamercommissie Klimaatakkoord gebouwde omgeving over de hoofdlijnen wat betreft de voortgang van de verduurzaming van de bestaande utiliteitsbouw.

Het kabinet zet in op een eindnorm om duidelijkheid te geven aan vastgoedeigenaren met betrekking tot het te bereiken ambitieniveau voor bestaande utiliteitsbouw, en hoe ze hier bij hun renovatieplannen rekening mee kunnen houden. Wel wordt over kantoorlabel C en sportaccommodaties gesproken, maar typerend genoeg zijn bedrijventerreinen weer vergeten.

We roepen ministers De Jonge, Jetten en Adriaansens op snel helderheid te geven over de enorme klimaatpotentie van bedrijventerreinen voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving en te werken aan duidelijke kaders en stimuleringsinstrumenten. Ervaring leert dat ondernemers en eigenaren op bedrijventerreinen bij duurzame investeringen behoefte hebben aan langjarige duidelijkheid. Actieve bemoeienis, zoals geldt op andere dossiers over de verduurzaming van de gebouwde omgeving, hoort hierbij.

Zonder méér politieke aandacht voor verduurzaming van bedrijventerreinen’, komt het halen van de klimaatdoelstellingen bepaald niet dichterbij.

Deze opinie werd ook gepubliceerd in het Nederlands Dagblad
 

03-04-2023
Nieuws
Smart Energy Hub Hessenpoort: Livegang fase 2 met 11 bedrijven
Smart Energy Hub Hessenpoort: Livegang fase 2 met 11 bedrijven

Op 23 januari 2025 vierde Oost NL samen met partners, deelnemers en stakeholders een belangrijke mijlpaal: de uitbreiding van de Smart Energy Hub op Hessenpoort naar maar liefst 11 deelnemende bedrijven. Deze mijlpaal markeert de lancering van fase 2 en benadrukt de groeiende samenwerking tussen bedrijven en organisaties in Zwolle om te werken aan een duurzame toekomst. Wat maakt de Smart Energy Hub uniek? De Smart Energy Hub op Hessenpoort is een innovatieve samenwerking tussen bedrijven, energiecoöperatie CEURZ en Enexis. Dit programma speelt in op de groeiende behoefte aan slimme energieoplossingen en bevordert de uitwisseling van energie, zoals stroom en warmte, tussen bedrijven. De toevoeging van de H2-GO Electrolyzer, een baanbrekend project dat groene waterstof en zuurstof produceert, versterkt de impact van deze hub aanzienlijk en toont de kracht van innovatie in de regio. Inzicht in circulaire innovatie bij COTAP B.V. Tijdens de feestelijke middag stonden inspirerende verhalen en waardevolle inzichten centraal. COTAP B.V., onze gastheer, liet zien hoe circulariteit concreet wordt toegepast in hun organisatie. CEO Klaas Bakker presenteerde het innovatieve concept ‘Vloer Retour’ en de productie van gerecyclede EVC-vloeren als praktijkvoorbeelden van hun inzet voor een circulaire economie. Duurzaamheid en weerbaarheid: Een oproep voor de toekomst Tom Middendorp, voormalig commandant der strijdkrachten, benadrukte de urgente verbanden tussen klimaatverandering, geopolitieke spanningen en de noodzaak voor duurzame en weerbare energieoplossingen. Zijn oproep resoneerde: “Hang een foto op van je kind in de boardroom en denk bij elke beslissing na of deze de wereld van je kind beter maakt.” De impact op Zwolle en de regio Arjan Spaans, wethouder van Zwolle, gaf een toekomstgericht perspectief op de rol van de Smart Energy Hub als cruciale schakel in duurzame stadsontwikkeling. Hij onderstreepte hoe innovaties zoals de H2-GO Electrolyzer bijdragen aan zowel duurzame energieoplossingen als het vergroten van de weerbaarheid van inwoners. Met deze uitbreiding naar 11 deelnemers zetten we samen een grote stap richting een toekomst waarin bedrijven energie delen en samenwerken aan innovatieve, duurzame oplossingen. Over het programma Smart Energy Hubs Hessenpoort is een van de tien pilotlocaties binnen het programma Smart Energy Hubs, dat lokale opwekking, opslag en gebruik van energie stimuleert. Dit initiatief, geleid door provincie Gelderland, provincie Overijssel en Oost NL, ondersteunt collectieve afspraken tussen bedrijven om bestaande energienetten en -systemen slimmer te benutten. De samenwerking tussen lokale bedrijven, overheden en andere belanghebbenden is essentieel voor het succes van iedere Smart Energy Hub. Meer weten, kijk op www.smartenergyhubs.eu

28-01-2025
Nieuws
‘Binnenhavens onmisbaar voor circulaire economie’
‘Binnenhavens onmisbaar voor circulaire economie’

Binnenhavens in Nederland spelen een sleutelrol in de overgang naar een circulaire economie. Toch worden deze locaties vaak onderbenut en bedreigd door woningbouw, niet-watergebonden bedrijvigheid of verzet tegen geluidsoverlast, blijkt uit onderzoek. 'Nog te vaak zijn bedrijventerreinen - binnenhavens in het bijzonder - een blinde vlek in het ruimtelijk beleid.’  ‘Binnenhavens bieden unieke mogelijkheden voor groei en duurzaamheid’, schrijven Cees-Jan Pen (Fontys Hogeschool), Evert-Jan de Kort (STEC Groep) en Joep Janssen (Ginder) in een manifest dat vandaag werd gepresenteerd in Roermond.  ‘Met dit manifest willen we de publieke professional aansporen om hiermee actief aan de slag te gaan en voorkomen dat de circulaire transitie ruimtelijk vastloopt.’  Binnenhavens leveren 12,1 miljard euro aan toegevoegde waarde en werkgelegenheid voor 65.000 mensen. Toch wordt een groot deel van deze strategische locaties niet gebruikt voor watergebonden activiteiten, terwijl juist daar kansen liggen voor circulaire bedrijvigheid, aldus de onderzoekers.  Uit hun onderzoek blijkt dat 30 tot 40 procent van de kavels aan het water niet-watergebonden bedrijvigheid huisvest. Tegelijk is vijfenzeventig procent van deze kavels geschikt voor circulaire activiteiten.  In het manifest doen de onderzoekers zeven aanbevelingen voor bedrijven die actief zijn in de circulaire economie.  Ken de feiten Binnenhavens genereren 12,1 miljard euro aan toegevoegde waarde en bieden werk aan vijfenzestigduizend mensen. ‘Dit economische potentieel moet meer aandacht krijgen.’    Vergroot bewustwording en urgentiegevoel Informeer overheden en ondernemers over de strategische waarde van binnenhavens in de circulaire transitie. Voor gemeenten: organiseer vooral ook het lokaal bedrijfsleven om de lokale keten in beeld te brengen, deel best practices en neem ondernemersparticipatie serieus.   Breng kansrijke transitiepaden in beeld Analyseer welke circulaire activiteiten passen bij de kenmerken van binnenhavens en hun regionale context.    Benut bestaande binnenhavens beter Reserveer en bescherm schaarse kavels aan het water voor watergebonden circulaire bedrijvigheid.    Investeer in toekomstbestendigheid Verbeter infrastructuur en de leefomgeving van binnenhavens om circulaire bedrijven en werknemers aan te trekken. Maak van binnenhavens een ‘Werklandschap van de Toekomst’ en zet de gebieden in voor klimaatadaptatie.    Versterk binnenhavens in circulaire ketens Stimuleer samenwerking tussen bedrijven en regio’s voor efficiënte benutting van reststromen. Laat de afhankelijkheid en de toenemende clustering van verschillende activiteiten zien.    Kortom, ga aan de slag!  Handel nu om binnenhavens te behouden en de circulaire transitie te ondersteunen.  Het onderzoek maakt onderdeel van Samen Beter dat is gericht op samenwerken om de circulaire potentie van bedrijventerreinen te benutten. Het is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Lees het volledige artikel op Stadszaken.nl.   Meer weten over dit onderwerp? Meld je dan aan voor seminar 'Hoe maak je ruimte voor circulaire bedrijvigheid in binnenhavens?' op 13 februari 2025 in Amersfoort. Dit seminar wordt georganiseerd door Vakblad BT en SKBN. Klik hier voor het programma en aanmelden. Beeld: iStock.com, Wirestock - Binnenhaven van Roermond

14-01-2025
Aanmelden nieuwsbrief